Trong đầu tư chứng khoán, bạn có thể tạo ra lợi nhuận từ việc nhận cổ tức hay giao dịch chứng khoán, ngược lại bạn cũng có thể thua lỗ từ các giao dịch hay ảnh hưởng của tỷ giá. Tuy nhiên việc thua lỗ đối với một vài giao dịch không hoàn toàn là điều tiêu cực, mà điều này còn là một biện pháp đối phó với thuế. Bài viết này Japan Life Guide Blog sẽ giới thiệu cách khai báo thuế chứng khoán ở Nhật Bản khi bị thua lỗ để được khấu trừ chuyển tiếp trong vòng 3 năm.
MỤC LỤC
Chế độ tính gộp lãi và lỗ 損益通算
損益通算(そんえきつうさん) là một chế độ tính gộp và bù trừ giữa các khoản lỗ và lãi trong một khoảng thời gian nhất định. Nếu bạn kiếm được lợi nhuận từ đầu tư vào chứng khoán, bạn sẽ bị tính thuế, nhưng với chế độ này nếu bạn thua lỗ bạn cũng có thể khấu trừ vào lợi nhuận và giảm thuế tương ứng với khoản lỗ đó.
Ví dụ: Trong năm 2021 bạn thua lỗ 100 man yên và đã nhận 10 man yên tiền cổ tức từ công ty ABC nào đó, thì tổng cả năm bạn vẫn thua lỗ 90 man yên. Đối với 10 man yên tiền cổ tức sẽ bị tính thuế với mức thuế suất 20,315% có nghĩa là 20.315 yên sẽ bị trừ khi tiền được chuyển vào tài khoản chứng khoán. Nếu sử dụng chế độ 損益通算 thì 20.315 yên tiền thuế đã bị trừ này sẽ được hoàn trả lại, vì tổng cả năm bạn đã thua lỗ 90 man yên.
Sử dụng chế độ tính gộp lãi lỗ như thế nào?
Nếu tài khoản giao dịch của bạn thuộc loại có thu thuế tại nguồn 特定口座(源泉あり) thì công ty giao dịch chứng khoán sẽ tự động tính bù trừ và sau đó sẽ hoàn trả lại khoản thuế đã trừ đối với trường hợp lợi nhuận cả năm < 0. Đối với công ty chứng khoán Rakuten, bạn có thể kiểm tra mục này như hình ảnh minh họa phía dưới hoặc chi tiết hơn tại “Báo cáo giao dịch hàng năm = 特定口座年間取引報告書”.
Đối với tài khoản không thu thuế tại nguồn như 特定口座(源泉なし) hay 一般口座 thì bạn sẽ phải tự tính và khai báo thuế lên cơ quan thuế. Nếu muốn biết rõ sự khác nhau của tài khoản 特定口座(源泉あり) và 特定口座(源泉なし) hãy tham khảo thêm bài viết phía dưới.
Ngoài ra, bạn cũng có thế sử dụng chế độ 損益通算 này để tính gộp giữa nhiều tài khoản của công ty GDCK khác nhau. Ví dụ kết quả đầu tư cả năm 2021 của bạn như sau.
- Tài khoản chứng khoán công ty A: lãi 100 man yên và đã bị trừ thuế 203.150 yên
- Tài khoản chứng khoán công ty B: lỗ 50 man yên
Nếu tính gộp hai tài khoản A và B thì tổng lợi nhuận chỉ còn 50 man yên, vì vậy bạn sẽ được hoàn trả lại 101.575 yên đã trừ thuế ở tài khoản A.
Lưu ý trường hợp này cần làm thủ tục khai báo thuế 確定申告 thì mới được hoàn trả.
Chế độ khấu trừ chuyển lỗ 繰越控除
Sau khi tính gộp lãi và lỗ trong một năm, nếu vẫn âm (lỗ) ngoài việc được hoàn trả lại khoản thuế đã trừ thì bạn vẫn có thể sử dụng chế độ khấu trừ chuyển lỗ「繰越控除＝くりこしこうじょ」để được bù trừ trong vòng 3 năm tiếp, bằng cách làm thủ tục khai báo thuế.
Ví dụ: sau khi tính gộp 損益通算 của năm 2024, bạn đã thua lỗ 50 man yên. Trường hợp này nếu bạn khai báo thuế và làm thủ tục khấu trừ chuyển tiếp, thì khoản lỗ 50 man yên này sẽ được tính gộp với các khoản lãi và khấu trừ thuế (cho đến khi tổng lợi nhuận > 0) trong vòng 3 năm tiếp theo, đó là 2025, 2026 và 2027.
Giấy tờ và thủ tục khai báo thuế chứng khoán khi bị thua lỗ
Như đã giới thiệu ở bài viết lần trước, có rất nhiều loại giấy tờ cần thiết để làm thủ tục khai báo thuế chứng khoán. Có 3 cách để làm thủ tục kê khai thuế và khấu trừ chuyển tiếp, đó là: làm thủ công, online và thông qua dịch vụ hỗ trợ.
Cách 1: Khai báo thuế thủ công
Đối với những người có tổng lợi nhuận thâm hụt và muốn khai báo thuế để được khấu trừ chuyển tiếp trong vòng 3 năm thì cần chuẩn bị các giấy tờ sau:
- 申告書B（第一表・第二表）: Thu nhập, chi phí và thuế
- 申告書第三表（分離課税用）: Thu nhập, chi phí và thuế
- 株式等に係る譲渡所得当の金額の計算明細書 : Ghi lại lợi nhuận từ việc giao dịch chứng khoán
- 申告書付表（上場株式等に係る譲渡損失の損益通算及び繰越控除用）: Ghi lại khoản lãi và lỗ để được khấu trừ chuyển tiếp
Để điền được các thông tin vào các giấy tờ trên, bạn cần chuẩn bị sẵn báo cáo giao dịch chứng khoán thường niên 年間取引報告書. Đối với những người sử dụng tài khoản đặc định 特定口座 thì sẽ được công ty GDCK cung cấp miễn phí vào khoảng tháng 1 mỗi năm.
Cách 2: Khai báo thuế online với hệ thống e-Tax và My Number
Chính phủ Nhật Bản đã IT hóa nhiều thủ tục hành chính và thủ tục khai báo thuế online thông qua e-Tax cũng đã được nâng cấp và liên kết với thẻ My Number, vì vậy sẽ không còn khó khăn như trước đây nữa. Bạn chỉ cần truy cập vào trang web chuyên dụng của cục Thuế Nhật Bản ở phía dưới, rồi chọn「作成開始」và điền các thông tin cần thiết.
https://www.keisan.nta.go.jp/kyoutu/ky/sm/top#bsctrl
Kể từ năm 2025, hệ thống e-Tax đã được cải tiến và đơn giản hoá các mục nhập dữ liệu, nên ai cũng có thể tự làm được thủ tục này. Nếu đã có file Báo cáo giao dịch thường niên bằng định dạng xml bạn có thể tải nó lên để hệ thống tự động nhập dữ liệu cho năm vừa qua.
Nếu bạn chưa biết khai báo thuế online với hệ thống e-Tax, hãy tham khảo bài hướng dẫn chi tiết ở phía dưới.
Xem thêm: HƯỚNG DẪN KHAI BÁO THUẾ ONLINE Ở NHẬT VỚI e-TAX
Nếu không có file xml bạn cần nhập dữ liệu thủ công cho năm vừa qua, từ mục Thuế Tài chính – Chứng khoán【金融・証券税制】.
Tiếp theo, tại màn hình phía dưới, bạn chỉ cần nhập thông tin lãi/lỗ trong năm qua, dựa trên Báo cáo giao dịch thường niên của công ty chứng khoán. Nếu có khoản lỗ, nó sẽ được chuyển tiếp sang các năm tiếp theo để bù trừ!
Nếu năm trước, bạn đã từng khai báo và đăng ký khấu trừ chuyển lỗ, thì tại mục【上場株式等に係る譲渡損失の金額を繰越した方】hãy chọn はい.
Tiếp theo, hãy nhập khoản lỗ đã khai báo trong các năm trước, ví dụ minh họa như hình phía dưới. Số liệu dựa trên Kết quả khai báo thuế của năm trước đó.
Cách 3: Khai báo thuế thông qua dịch vụ hỗ trợ
Ngoài ra, hiện nay có rất nhiều doanh nghiệp cung cấp các dịch vụ hỗ trợ kiểm toán và kê khai thuế, điển hình như Money Forward hay Free. Nếu bạn không có thời gian để tự mình kê khai, thì hãy sử dụng dịch vụ của hai công ty này xem thế nào nhé.
Tóm tắt
Dẫu biết rằng trong đầu tư, không ai mong muốn việc thua lỗ xảy ra, nhưng đó là điều khó có thể tránh khỏi đặc biệt là những người mới tham gia chưa có nhiều kinh nghiệm. Có thể nói việc khai báo thuế chứng khoán khi thua lỗ để được khấu trừ chuyển tiếp sang các năm khác là một chế độ tuyệt vời ở Nhật Bản nhằm mục đích bảo vệ các nhà đầu tư cá nhân.
Hy vọng những thông tin trong bài viết này sẽ giúp mọi người hiểu rõ hơn về thuế chứng khoán ở Nhật Bản cũng như các biện pháp để tiết kiệm thuế. Nếu thấy có ích hãy Chia sẻ cho bạn bè cùng biết nhé!
