Khi sống ở Nhật, bạn có bao giờ tự hỏi: “Liệu mình đã chuẩn bị đủ để đối mặt với những tình huống bất ngờ chưa?” Bảo hiểm không chỉ là tấm lá chắn bảo vệ, mà còn là “phao cứu sinh” giúp bạn vượt qua khó khăn một cách nhẹ nhàng hơn. Ở Nhật Bản, bên cạnh bảo hiểm công bắt buộc, bảo hiểm tư lại là một “hệ thống rắc rối” mà không phải ai cũng hiểu rõ. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá các loại bảo hiểm tư ở Nhật Bản mà nếu không biết, có thể bạn sẽ mua nhầm hoặc vô tình bỏ lỡ sự an tâm trong cuộc sống của mình!
MỤC LỤC
【民間保険】Bảo hiểm tư là gì?
Bảo hiểm tư (民間保険 – Minkan hoken) là các loại bảo hiểm được cung cấp bởi các công ty tư nhân, khác với bảo hiểm công vốn được chính phủ quản lý. Mục đích chính của bảo hiểm tư là bổ sung thêm những lợi ích mà bảo hiểm công không thể bao quát, từ y tế, tai nạn, đến bảo vệ tài chính dài hạn như tiết kiệm hoặc hưu trí.
Với bảo hiểm tư nhân, mọi thứ đều xoay quanh sự tự do và linh hoạt! Bạn có thể thoải mái lựa chọn tham gia hay rút lui bất kỳ lúc nào. Thậm chí, mức độ bảo vệ cũng được “may đo” hoàn toàn theo nhu cầu cá nhân và khả năng tài chính của bạn.
Nhưng đừng quên, hệ thống này vận hành trên cơ chế tích lũy phí bảo hiểm từ người tham gia. Điều đó có nghĩa là bạn sẽ đóng phí dựa trên mức độ rủi ro của bản thân. Nghe thì có vẻ công bằng, phải không? Ví dụ: Nếu bạn khỏe mạnh, phí bảo hiểm sẽ thấp hơn và ngược lại, nếu bạn có tiền sử bệnh lý, mức phí sẽ tăng lên tương ứng.
Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp “ngoài tầm với”. Nếu công ty bảo hiểm nhận thấy rủi ro từ bạn quá cao và không khả thi về mặt tài chính, họ hoàn toàn có quyền từ chối hợp đồng. Vì vậy, bảo hiểm tư không chỉ là lựa chọn, mà còn là sự đánh giá cẩn thận về nhu cầu và rủi ro của mỗi cá nhân!
Các loại bảo hiểm tư phổ biến ở Nhật Bản
Hệ thống bảo hiểm tư nhân ở Nhật Bản thường được phân thành hai loại lớn: Bảo hiểm sinh mệnh (生命保険 – Seimei hoken) và Bảo hiểm thiệt hại (損害保険 – Songai hoken).
Bảo hiểm sinh mệnh (生命保険 – Seimei hoken)
Bảo hiểm sinh mệnh là loại bảo hiểm bảo vệ bạn và gia đình khỏi những rủi ro như thương tích, bệnh tật, khuyết tật và tử vong có thể xảy ra trong cuộc sống hàng ngày. Đây là một trong các loại bảo hiểm quan trọng nhất ở Nhật Bản, theo thống kê của Trung tâm văn hoá bảo hiểm sinh mệnh (公益財団法人 生命保険文化センター), tính đến cuối năm 2024, có khoảng 89% hộ gia đình có 2 người trở lên ở Nhật Bản tham gia bảo hiểm sinh mệnh.
Bảo hiểm sinh mệnh ở Nhật vô cùng đa dạng, nhưng để dễ hình dung mình sẽ chia nó thành ba nhóm chính dựa trên mục đích bảo vệ như sau:
1. Bảo hiểm dành cho tử kỳ (死亡に備える保険)
Theo thống kê của Trung tâm văn hoá bảo hiểm sinh mệnh (公益財団法人 生命保険文化センター), số tiền bảo hiểm tử kỳ trung bình cho hộ gia đình có từ 2 người trở lên là 1.936 man yên (khoảng hơn 3 tỷ VND) cho năm 2024. Số tiền này vẫn có xu hướng tiếp tục giảm xuống, khiến nhiều người lo lắng về tương lai của mình.
Bảo hiểm trọn đời (終身保険 – Shyushin hoken)
Đây là loại bảo hiểm sinh mệnh kéo dài suốt đời, không có thời hạn, giúp gia đình người tham gia bảo hiểm vượt qua khó khăn tài chính nếu chẳng may họ qua đời ở bất kỳ độ tuổi nào. Phí bảo hiểm bạn đóng không chỉ đảm bảo quyền lợi bảo vệ mà còn được tích lũy thành một khoản tiền hoàn phí huỷ hợp đồng (解約返戻金 – Kaiyaku henreikin). Nếu bạn muốn hủy hợp đồng giữa chừng, bạn sẽ nhận lại được một phần tiền đã đóng. Vì có những ưu điểm nên đây là loại bảo hiểm sinh mệnh được nhiều người tham gia nhất ở Nhật Bản.
Bảo hiểm có kỳ hạn (定期保険 – Teiki hoken)
Bảo hiểm sinh mệnh có kỳ hạn là loại bảo hiểm chỉ cung cấp bảo vệ trong một khoảng thời gian nhất định, ví dụ 10 năm, 20 năm hoặc cho đến khi bạn đạt một độ tuổi cụ thể nào đó. Quyền lợi bảo hiểm sẽ được chi trả cho những trường hợp tử vong hoặc thương tật nghiêm trọng trong thời hạn hợp đồng. Ưu điểm của gói này là chi phí bảo hiểm sẽ rẻ hơn so với gói trọn đời, nhưng hầu hết bạn sẽ không nhận lại được tiền hoàn phí nếu huỷ hợp đồng giữa chừng.
Bảo hiểm bảo vệ thu nhập (収入保障保険 – Shyunyuu Hoshou Hoken)
Bảo hiểm bảo vệ thu nhập là một dạng bảo hiểm sinh mệnh có kỳ hạn ở Nhật Bản, giúp gia đình người tham gia duy trì nguồn thu nhập ổn định nếu họ không may qua đời trong thời gian hợp đồng. Thay vì nhận toàn bộ số tiền bồi thường một lần, gia đình người mua sẽ được nhận tiền chi trả định kỳ hàng tháng hoặc hàng năm, giống như một khoản lương thay thế. Vì số tiền chi trả sẽ giảm dần theo thời gian, phí bảo hiểm của loại hình này thường thấp hơn các loại bảo hiểm sinh mệnh khác.
2. Bảo hiểm dành cho bệnh tật, thương tích và hộ lý (病気・ケガ・介護に備える保険)
Nhóm này là các gói bảo hiểm sinh mệnh, tập trung vào việc bảo vệ tài chính trong trường hợp bạn gặp các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Điển hình là 4 loại sau:
- Bảo hiểm ung thư (がん保険 – Gan Hoken): Hỗ trợ chi phí điều trị ung thư hoặc các căn bệnh liên quan đến ung thư.
- Bảo hiểm y tế (医療保険 – Iryou Hoken): Chi trả các chi phí điều trị không nằm trong danh mục bảo hiểm y tế công, như giường bệnh riêng hoặc các trường hợp phẫu thuật đặc biệt.
- Bảo hiểm chăm sóc dài hạn (介護保険 – Kaigo Hoken): Cung cấp hỗ trợ tài chính khi bạn cần chăm sóc dài hạn ở tuổi già hoặc do bệnh tật.
- Bảo hiểm dành cho phụ nữ (女性保険 – Josei Hoken): Được thiết kế đặc biệt để bảo vệ trước các rủi ro liên quan đến sức khỏe đặc thù của phái nữ, như ung thư vú, ung thư cổ tử cung hoặc các biến chứng thai sản.
3. Bảo hiểm dành cho tương lai và nghỉ hưu (将来や老後に備える保険)
Đây là nhóm bảo hiểm tập trung vào việc xây dựng một nền tảng tài chính ổn định cho tương lai hoặc khi nghỉ hưu, phù hợp với những ai muốn chuẩn bị dài hạn cho các giai đoạn quan trọng trong cuộc sống. Nó bao gồm 3 loại chính, như sau:
Bảo hiểm giáo dục (学資保険 – Gakushi hoken)
Đây là loại bảo hiểm giúp tích lũy tiền để trang trải học phí cho con cái trong tương lai. Khi trẻ đạt một độ tuổi nhất định (thường là vào thời điểm vào đại học), cha mẹ sẽ nhận được khoản tiền đã tích lũy đã đóng. Loại này ở Việt Nam rất thịnh hành! Ngoài ra, nếu người trụ cột gia đình qua đời, phí bảo hiểm có thể được miễn, nhưng quyền lợi cho trẻ vẫn được đảm bảo.
Bảo hiểm hưu trí cá nhân (個人年金保険 – Kojin nenkin hoken)
Loại bảo hiểm này giúp tích lũy một khoản tiền và chi trả định kỳ sau khi bạn nghỉ hưu, giống như một khoản lương hưu bổ sung. Đây là lựa chọn phù hợp cho những ai muốn đảm bảo cuộc sống an nhàn, không phụ thuộc hoàn toàn vào lương hưu quốc gia.
Bảo hiểm dưỡng lão (養老保険 – Yourou hoken)
Là sự kết hợp giữa bảo hiểm và tiết kiệm, bảo hiểm dưỡng lão không chỉ bảo vệ bạn trước rủi ro mà còn giúp bạn tích lũy tài sản. Bảo hiểm này khá đặc biệt, người tham gia có thể nhận được tiền bảo hiểm ngay cả khi qua đời trước khi hết thời hạn hoặc vẫn còn sống dù thời hạn bảo hiểm đã hết.
Nếu so sánh loại bảo hiểm này với hình thức đầu tư tích trữ Tsumitate NISA thì chênh lệnh về mặt lợi nhuận và tiền thuế khá lớn, nên rất ít người tham gia. Tỷ lệ người tham gia chỉ rơi vào khoảng 2 đến 3% dân số Nhật Bản.
Bảo hiểm tai nạn cá nhân (傷害保険 – Shougai hoken)
Bảo hiểm tai nạn cá nhân là loại bảo hiểm giúp chi trả chi phí và hỗ trợ tài chính khi người tham gia gặp các rủi ro liên quan đến tai nạn ngoài ý muốn như tai nạn giao thông, té ngã, hoặc chấn thương trong sinh hoạt hằng ngày.
Bảo hiểm này không chỉ hỗ trợ chi phí điều trị y tế mà còn có thể bồi thường nếu tai nạn dẫn đến thương tật hoặc tử vong. Vì vậy, tính cần thiết của nó là khá cao.
Một ưu điểm nổi bật khác nữa là bảo hiểm tai nạn cá nhân thường không yêu cầu khám sức khỏe khi đăng ký và phù hợp với mọi đối tượng, từ trẻ em, người lớn cho đến người cao tuổi. Ngoài ra, bạn có thể chọn gói bảo hiểm theo nhu cầu, như bảo vệ toàn diện 24/7 hoặc chỉ trong các hoạt động cụ thể như du lịch, thể thao, hoặc lao động.
Bảo hiểm cháy nổ (火災保険 – Kasai hoken)
Bảo hiểm cháy nổ là loại bảo hiểm quan trọng, giúp bảo vệ tài sản nhà cửa và các vật dụng bên trong trước những rủi ro như hỏa hoạn, sét đánh, bão lụt, hoặc các sự cố bất ngờ khác. Ngoài ra, tùy vào gói bảo hiểm, bạn có thể được bồi thường khi xảy ra trộm cắp hoặc hư hại do nước tràn từ hệ thống ống nước.
Các gói bảo hiểm cháy nổ được thiết kế để phù hợp với nhu cầu cụ thể, từ căn hộ thuê cho đến nhà riêng. Mặc dù, nó không phải là loại bảo hiểm bắt buộc, nhưng nếu thuê nhà ở Nhật nhiều công ty bất động sản hoặc chủ nhà sẽ yêu cầu bạn tham gia nó.
Điểm yếu của hiểm cháy nổ là không cover hết cho các tình huống rủi ro như động đất, sóng thần. Do đó, nếu đang ở các khu vực thường xuyên xảy ra động đất, bạn cần mua thêm bảo hiểm động đất (地震保険 – Jishin hoken) để bảo vệ tài sản và tự bảo vệ mình.
Bảo hiểm xe hơi (自動車保険 – Jidousha hoken)
Nếu bạn muốn tiết kiệm chi phí cố định khi ở Nhật, trước tiên bạn nên nắm rõ bảo hiểm xe hơi để tránh mua các dịch vụ đi kèm không cần thiết. Bảo hiểm xe hơi ở Nhật có 2 loại chính: bảo hiểm bắt buộc (自賠責保険 – Jibaiseki hoken) và bảo hiểm tự nguyện (任意保険 – Nini hoken).
Bảo hiểm xe hơi bắt buộc là loại bảo hiểm pháp luật yêu cầu, đảm bảo bồi thường cho các bên thứ ba (người bị thương hoặc tử vong) khi xảy ra tai nạn. Tuy nhiên, mức bồi thường thường giới hạn, không đủ để chi trả các thiệt hại lớn hoặc bảo vệ tài sản của người gây tai nạn. Vì vậy, bảo hiểm xe hơi tự nguyện ra đời để bổ sung thêm cho bảo hiểm bắt buộc.
Bảo hiểm tự nguyện rất quan trọng đối với người sở hữu xe, nhưng nó có rất nhiều loại khiến bạn có thể mua nhầm. Hãy xem thêm chi tiết về bảo hiểm xe hơi ở Nhật qua bài viết phía dưới!
Xem thêm: Bảo hiểm xe hơi ở Nhật Bản, không biết sẽ bị thiệt
Làm thế nào để chọn bảo hiểm tư phù hợp?
Chọn bảo hiểm tư cũng giống như chọn một người bạn đồng hành trong cuộc sống: vừa phải hợp tính, vừa phải “chơi đẹp” khi mình gặp khó khăn. Một quyết định đúng đắn không chỉ giúp bạn bảo vệ bản thân và gia đình mà còn giảm thiểu những lo âu không đáng có. Dưới đây một vài tip có thể sẽ giúp bạn chọn được bảo hiểm tư phù hợp nhất với nhu cầu cá nhân:
1. Hiểu rõ nhu cầu của bản thân
Đầu tiên, hãy tự hỏi: “Điều gì trong cuộc sống khiến mình lo lắng nhất?” và “Bạn cần mua loại bảo hiểm nào, cho mục đích gì?“
Nếu bạn là kiểu người luôn lo sợ tương lai (như lỡ già mà không ai nuôi), thì bảo hiểm hưu trí là bạn đồng hành lý tưởng. Còn nếu bạn thuộc team “hơi bất cẩn”, hay trượt ngã ở chỗ không ai trượt, hoặc bạn là người chơi các môn thể thao mao hiểm thì bảo hiểm tai nạn chắc chắn là lựa chọn sáng suốt.
Nếu bạn đang xây dựng kế hoạch tiết kiệm cho con cái hoặc cho tuổi hưu, hãy xem xét các loại bảo hiểm hưu trí. Với cá nhân tôi, thay vì mua bảo hiểm hưu trí tư nhân hay bảo hiểm dưỡng già, tôi khuyên bạn nên đầu tư tích sản với Tsumitate NISA, càng sớm càng tốt! Bạn có thể đạt được 30 triệu yên trước khi về hưu nếu đầu tư sớm!
Xem thêm: Chiến lược đạt 30 triệu yên với Tsumitate NISA
Việc quan trọng nhất là hãy nghĩ đến những tình huống có khả năng xảy ra cao trong cuộc sống của bạn và tập trung vào đó.
2. Xây dựng kế hoạch cuộc đời – Life Plan
Bảo hiểm không phải chỉ để dùng trong hôm nay mà là công cụ hỗ trợ cho tương lai. Hãy tự lập kế hoạch cuộc đời của bạn, xem tương lai của bạn cần những thứ gì, bằng cách:
- Tính toán các mục tiêu tài chính trong từng giai đoạn: kết hôn, sinh con, nuôi dạy con rồi nghỉ hưu.
- Đánh giá thu nhập và mức chi tiêu của mình để xác định khả năng chi trả phí bảo hiểm.
- Xem xét rủi ro của bản thân: Nếu bạn là người làm việc trong môi trường rủi ro cao hoặc có tiền sử bệnh tật, hãy ưu tiên các gói bảo hiểm y tế và bảo hiểm tai nạn.
Xem thêm: Cách lập kế hoạch tài chính khi ở Nhật
Việc xây dựng kế hoạch cuộc đời sẽ giúp bạn chọn được bảo hiểm có phạm vi phù hợp và không lãng phí tiền vào những quyền lợi không cần thiết.
3. Chọn mặt gửi vàng
Bạn nên so sánh các gói bảo hiểm từ nhiều công ty khác nhau, để biết được đâu là loại phù hợp với mình. Khi chọn công ty bảo hiểm, không phải cứ thấy quảng cáo giá rẻ hấp dẫn là vội vàng “nhắm mắt” đăng ký. Hãy tưởng tượng bạn đang chọn bạn đời vậy: ngoài vẻ ngoài bắt mắt, bạn cần quan tâm đến tính cách và độ tin cậy.
Đừng để những lời mời chào ngọt ngào làm bạn quên mất rằng bảo hiểm là thứ bạn sẽ “chung sống” suốt cả đời (hoặc ít nhất là lâu dài), đặc biệt là bảo hiểm sinh mệnh.
Hãy tìm hiểu về lịch sử công ty, đánh giá từ khách hàng cũ và, nếu cần, hãy thử liên hệ với bộ phận hỗ trợ khách hàng xem họ có nhiệt tình giúp đỡ không. Một công ty bảo hiểm “chăm sóc khách hàng tốt” là dấu hiệu của việc họ sẽ “chăm sóc như thế nào” bạn khi cần bồi thường. Hãy chọn công ty có độ uy tín cao, đừng để lúc cần đến bảo hiểm mà bạn phải “chạy đôn chạy đáo” tìm người giải quyết nhé!
4. Đừng ngại hỏi chuyên gia
Nếu bạn cảm thấy bị “ngợp” bởi hàng loạt thông tin các loại bảo hiểm ở Nhật Bản, hãy tìm đến các chuyên gia hoặc cố vấn bảo hiểm. Họ sẽ giúp bạn phân tích nhu cầu cá nhân và đưa ra các gợi ý phù hợp. Đồng thời, chuyên gia cũng có thể giải thích rõ những điều khoản phức tạp để bạn đưa ra quyết định chính xác.
Các chuyên gia tài chính FP (Financial Planner) đều có chứng chỉ hành nghề, tuy nhiên “có this và có that“, bạn nên cẩn trọng tránh bị mê hoặc bởi ngôn từ của họ.
Một trong những nơi “sodan” online miễn phí về bảo hiểm uy tín ở Nhật Bản đó là 保険チャネル với hơn 1 triệu người dùng, do tập đoàn Recruit vận hành. Nếu có nhu cầu bạn có thể tham khảo tại đây.
Kết luận
Dù các loại bảo hiểm tư ở Nhật Bản không bắt buộc, nhưng nó giống như một tấm lưới an toàn, giúp bạn và gia đình vượt qua những khó khăn bất ngờ trong cuộc sống. Đặc biệt đối với người nước ngoài sống tại Nhật, xa quê hương, đối mặt với những khác biệt về ngôn ngữ, văn hóa, và hệ thống y tế, bảo hiểm tư có thể là “đồng minh” đắc lực khi bạn gặp sự cố không mong muốn.
Tuy nhiên, hãy lựa chọn thật kỹ càng, tránh mua nhầm những gói bảo hiểm không cần thiết hoặc có chi phí vượt quá khả năng tài chính của bạn. Bài viết này không có ý cổ xúy bạn phải mua bảo hiểm, cũng không bác bỏ quyết định của bạn nếu bạn muốn tham gia vào bảo hiểm. Quyết định cuối cùng hoàn toàn phụ thuộc vào bạn!
Hãy dành thời gian tìm hiểu, cân nhắc kỹ lưỡng để chọn được gói bảo hiểm thực sự phù hợp với nhu cầu và hoàn cảnh của mình nhé!
