Nếu bạn là người quan tâm đến thị trường chứng khoán thì chắc hẳn đã không ít lần bạn từng nghe thấy thuật ngữ “cổ phiếu ipo” rồi đúng không nào? Nhiều người đồn đại rằng nếu đầu tư vào cổ phiếu IPO sẽ dễ dàng thu được lợi nhuận trong một khoảng thời gian ngắn, vậy liệu lời đồn đó có thật sự chính xác không? Để giải đáp thắc mắc này, mình sẽ giải thích về khái niệm IPO là gì, cũng như cách thức đăng ký mua cổ phiếu IPO tại thị trường chứng khoán ở Nhật Bản.
MỤC LỤC
Cổ phiếu IPO là gì?
IPO là tên viết tắt của cụm từ “Initial Public Offering” và trong tiếng Nhật thường được gọi là【新規公開株ーしんきこうかいかぶ】. Cụ thể, đây là quá trình chào bán cổ phiếu lần đầu tiên của một công ty tư nhân ra công chúng trong một đợt phát hành cổ phiếu mới(hoặc cổ phiếu do các cổ đông nắm giữ trước đó) và sau đó sẽ được niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán.
Việc phát hành cổ phiếu ra công chúng sẽ giúp một công ty có thể huy động vốn từ các nhà đầu tư đại chúng. Qúa trình chuyển đổi từ công ty tư nhân(private company) sang công ty đại chúng(public companies) có thể được coi là thời điểm quan trọng để các cổ đông nhận ra đầy đủ lợi nhuận từ khoản đầu tư của họ vì nó thường được bao gồm phí bảo hiểm cổ phần.
Mặt khác, đây cũng là cơ hội để các nhà đầu tư đại chúng mua lại cổ phiếu của những công ty được kỳ vọng sẽ tăng trưởng trong tương lai, và không hiếm các trường hợp giá ban đầu khi niêm yết trên sàn chứng khoán cao hơn giá chào bán ra công chúng. Chính vì vậy có thể nói IPO cũng là một phương pháp đầu tư có thể thu về lợi nhuận lớn trong thời gian ngắn.
Điều kiện tham gia niêm yết lần đầu trên sàn chứng khoán của công ty ở Nhật là gì?
Các công ty được niêm yết trên sàn chứng khoán ở Nhật bao gồm 4 loại hình công ty chính, vì vậy điều kiện để được phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng và niêm yết trên sàn chứng khoán sẽ khác nhau. Một vài điều kiện do sở giao dịch chứng khoán Tokyo(JPX) quy định như sau, nếu bạn có hứng thú về vấn đề này hãy tham khảo chi tiết TẠI ĐÂY.
- 上場一部：Số lượng cổ phiếu lưu hành từ 20.000 cổ phiếu trở lên, vốn hóa thị trường từ 250 tỷ yên trở lên, cổ đông từ 800 người trở lên, giá trị tài sản ròng từ 5 tỷ yên trở lên .v.v.
- 上場二部：Số lượng cổ phiếu lưu hành từ 2.000 cổ phiếu trở lên, cổ đông từ 400 người trở lên, giá trị tài sản ròng lớn hơn 0 .v.v.
- マザーズ：Số lượng cổ phiếu lưu hành từ 1.000 cổ phiếu trở lên, cổ đông từ 150 người trở lên, hội đồng quản trị đã được thành lập trên một năm.
- JASDAS：Gần giống với 上場二部.
Lý do hàng đầu mà sở giao dịch chứng khoán đặt ra những điều kiện này đó là nhằm loại bỏ những công ty kinh doanh kém hiệu quả và bảo vệ các nhà đầu tư.
Ưu và nhược điểm khi mua cổ phiếu IPO
Ưu điểm
Trước tiên hãy cùng điểm qua một vài ưu điểm khi tham gia đăng ký và mua cổ phiếu IPO ở Nhật.
Thu được lợi nhuận từ việc bán giá ban đầu sau khi niêm yết
Một khoản đầu tư IPO có thể được bán để thu lợi nhuận sau khi cổ phiếu đó được niêm yết trên sàn chứng khoán và lần giao dịch đầu tiên được hoàn thành. Giá chào bán công khai của cổ phiếu IPO được thiết lập sẵn trước khi niêm yết và nhà đầu tư đại chúng sẽ đăng ký mua theo khung giá cố định đó. Theo số liệu từ quá khứ thì khoảng 80% cổ phiếu IPO có giá ban đầu sau khi niêm yết (初値) tăng cao hơn so với giá chào bán ra công chúng(公募価格).
Có thể nói, nếu đăng ký mua ở mức giá chào bán(公募価格) và bán ra tại thời điểm lần giao dịch đầu tiên được hoàn thành sau khi niêm yết(初値) thì nhà đầu tư đã có thể dễ dàng thu được lợi nhuận lớn từ khoản đầu tư này.
Hơn nữa, có rất nhiều cổ phiếu IPO có tỷ lệ chênh lệch giữa giá ban đầu và và giá chào bán rất lớn lên tới 100% hay 200%.
Một trong những thương vụ IPO điển hình ở Nhật đó là cổ phiếu của サーバーワークス(4434) có giá chào bán là 4,780 yên và giá ban đầu sau khi niêm yết là 18,000 yên (tỷ lệ chênh lệch giá lên tới 277%). Nếu mua được ở mức giá chào bán và bán ra ở mức giá ban đầu(4,780 yên) thì đã có thể thu được 1,322,000 yên trên 100 cổ phiếu. Đọc tới đây, chắc bạn đã bắt đầu có hứng thú với IPO rồi đúng không nào?
Có cơ hội kiếm lợi nhuận ngay cả khi trượt bốc thăm
Sau khi giá công khai đã được quyết định, một cuộc bốc thăm để chọn nhà đầu tư sẽ được tổ chức tại các công ty chứng khoán. Tuy nhiền, trong trường hợp nếu bạn không được lựa chọn thì bạn vẫn có thể mua cổ phiếu đó sau khi được niêm yết trên sàn chứng khoán. Theo số liệu thống kê thì có khoảng 50% cổ phiếu IPO vẫn tăng giá sau khi niêm yết trên sàn chứng khoán, do sự kỳ vọng của các nhà đầu tư về doanh nghiệp đó. Vì vậy đây vẫn là sự lựa chọn để kiếm lời, nhưng rủi ro cũng không kém nếu bạn không đọc được tâm lý của các nhà đầu tư khác trên trị trường.
Nhược điểm
Ngoài ưu điểm là kiếm được khoản lợi nhuận nhanh chóng thì cổ phiếu IPO có những mặt trái như sau.
Xác suất trúng thầu thấp
Trong quá trình đầu tư IPO, bất kỳ nhà đầu tư cá nhân nào cũng có thể nộp đơn đăng ký bốc thăm, nhưng xác suất trúng thầu khá thấp. Do số lượng ứng viên chưa từng được công ty chứng khoán công bố nên con số thực tế cũng không được tiết lộ, nhưng xác suất trúng thầu chỉ rơi vào khoảng 1-5%.
Cần một khoản vốn lớn
Số tiền cần thiết cho một khoản đầu tư IPO khác nhau tùy thuộc vào từng công ty chứng khoán hay thương vụ đó, nhưng có nhiều trường hợp đòi hỏi nhà đầu tư phải có một số vốn lớn. Ví dụ, trong trường hợp của サーバーワークス ở trên( IPO năm 2019) giá chào bán ra công chúng là 4,780 Yên, như vậy số tiền đầu tư ít nhất cần chuẩn bị cho 100 cổ phiếu sẽ là 478,000 Yên.
Hơn nữa, để tăng xác suất trúng thăm, bạn cần đăng ký bốc thăm nhiều cổ phiếu IPO khác nhau hoặc tại nhiều công ty chứng khoán khác nhau, do đó số tiền cần thiết có thể lên tới hàng triệu yên.
Cách thức đăng ký bốc thăm để mua cổ phiếu IPO ở Nhật
Bước 1: Mở nhiều tài khoản chứng khoán
Như vừa giải thích ở trên, để tăng xác suất trúng tuyển tại cuộc bốc thăm thì việc mở nhiều tài khoản chứng khoán cũng là một phương án được đông đảo nhà đầu tư cá nhân lựa chọn.
Ngài mục đích để đăng ký IPO thì việc kết hợp sử dụng nhiều tài khoản chứng khoán khác nhau còn giúp chúng ta dễ dàng phân bổ danh mục đầu tư để quản lý rủi ro. Ví dụ tài khoản Rakuten để đầu tư dài hạn, tài khoản SBI để đầu tư ngắn hạn, tài khoản Monex để đầu tư chứng khoán quốc tế .v.v.
| SBI証券 | |
| 楽天証券 | |
| マネックス証券 | |
| DMM株 |
Bước 2: Kiểm tra lịch IPO
Sau khi đã có tài khoản chứng khoán thì bạn cần kiểm tra lịch trình của các cổ phiếu IPO trong thời gian tới. Việc này bạn có thể kiểm tra tại các công ty chứng khoán, hoặc tại trang chuyên tin tức về IPO ở phía dưới.
Bước 3: Đăng ký bốc thăm
Dưới đây là thao tác đăng ký bốc thăm để có thể mua với giá chào bán công khai tại công ty chứng khoán Rakuten.
3-1. Chọn IPO
Sau khi đăng nhập vào tài khoản chứng khoán Rakuten hãy chọn menu theo thứ tự như sau: 「国内株式」→「新規公開株式」để mở danh mục cổ phiếu IPO.
3-2. Nhấn đăng ký IPO mà bạn muốn mua
Tại đây sẽ có lịch trình đăng ký bốc thăm IPO, hãy kiểm tra thông tin của công ty mà bạn muốn đăng ký thật kỹ, rồi nhấn vào 「参加」để tham gia.
Sau đó một loạt các thông tin liên quan như điều kiện đăng ký, cách thức bố thăm, ngày phát hành ra công chúng .v.v. được hiện ra ở đây. Bạn hãy kiểm tra và cân nhắc thật kỹ rồi nhấn vào 「同意する」để đồng ý với các nội dung đó.
3-3. Nhập khối lượng và giá muốn đăng ký mua
Tiếp theo, hãy kiểm tra xem bạn có thể đăng ký được bao nhiêu cổ phiếu tại mục 「お客様の申告可能枚数」rồi lần lượt nhập khối lượng và giá cổ phiếu mà bạn muốn đăng ký mua.
- 数量：Khối lượng cổ phiếu
- 価格：Giá chào bán muốn mua(các mức giá đều được quy định sẵn)
Tiếp theo hãy nhấn vào 「確認」để đi tiếp.
3-4. Hoàn tất đăng ký
Tại đây, hãy xác nhận lại thông tin đăng ký của bạn một lần nữa. Nếu không có vấn đề gì hãy nhập mật khẩu giao dịch và nhấn vào 「参加申込」để gửi đơn đăng ký mua.
Sau khi gửi đơn đăng ký, bạn sẽ nhận được mã số bốc thăm được gọi là 「抽選番号」, và phía công ty chứng khoán sẽ dựa vào 3 con số cuối cùng của giá đóng cửa chỉ số Nikkei 225 để làm xét. Hãy xem ví dụ cách xét bốc thăm tại đây nhé.
Tóm tắt
Bài viết này mình đã giới thiệu với mọi người về cổ phiếu IPO và cách thức đăng ký bốc thăm để mua giá công khai khi ở Nhật. Có thể nói cổ phiếu IPO rất hấp dẫn về khoản lợi nhuận chênh lệch giá, tuy nhiên xác suất trúng tuyển tại kỳ bốc thăm cực kỳ thấp. Nếu bạn chỉ tập trung vào việc đăng ký IPO thì hiệu quả đầu tư sẽ không được như mong muốn, thậm chí là thua lỗ nặng. Vì vậy hãy đa dạng hóa danh mục đầu tư để giảm thiểu rủi ro nhé. Bản thân mình luôn đặt “quản trị rủi ro” là yếu tố then chốt trong quá trình đầu tư. Chúc mọi người thành công và nếu thấy bài viết có ích hãy chia sẻ cho bạn bè cũng biết nhé.
- Bài viết tham khảo
- TIÊU CHÍ LỰA CHỌN CỔ PHIẾU
- PHÂN TÍCH DOANH NGHIỆP VỚI SHIKIHO
- CÁCH PHÒNG TRÁNH LỪA ĐẢO PHISHING Ở NHẬT
