Khấu trừ chi phí Y tế ở Nhật Bản – 医療費控除, cách giảm thuế hợp pháp

Bạn có biết rằng nhiều người ở Nhật Bản đang bỏ lỡ cơ hội tiết kiệm hàng chục nghìn yên mỗi năm chỉ vì không nắm rõ về “Khấu trừ chi phí y tế“? Nếu bạn hoặc gia đình đã từng phải chi trả những hóa đơn y tế “khủng”, đây chính là cơ hội để bạn tối ưu hóa thu nhập của mình bằng cách giảm bớt gánh nặng thuế một cách hoàn toàn hợp pháp. Tuy nhiên, để được hưởng khấu trừ chi phí y tế khi ở Nhật Bản, bạn cần hiểu rõ và thực hiện đúng thủ tục khai báo thuế 確定申告 – Kakutei Shinkoku.

Điều đáng chú ý là, khấu trừ chi phí y tế không nằm trong phạm vi điều chỉnh cuối năm, đồng nghĩa với việc ngay cả những người làm công ăn lương cũng cần chủ động thực hiện khai báo thuế cá nhân. Trong bài viết này, Japan Life Guide Blog sẽ giải thích chi tiết về đối tượng được hưởng khấu trừ chi phí y tế, các chi phí được áp dụng, và cách tính toán cụ thể!

Khấu trừ chi phí y tế【医療費控除】là gì?

Chế độ khấu trừ chi phí y tế ở Nhật được gọi là 医療費控除 – Iryouhikoujo. Đây là một khoản khấu trừ thu nhập giúp bạn được giảm thuế, nếu tổng chi phí y tế của cả gia đình trong một năm vượt quá 10 man yên (hoặc 5% tổng thu nhập nếu tổng thu nhập dưới 200 man yên). Với chế độ này, bạn có thể giảm phần “thu nhập chịu thuế 課税所得” xuống để giảm thuế cá nhân.

Tuy nhiên, khấu trừ chi phí y tế không nằm trong phạm vi điều chỉnh thuế cuối năm（年末調整 – Nenmatsu chousei）mà yêu cầu bạn phải tự thực hiện khai thuế.

Ngoài ra, số tiền được khấu trừ thu nhập cũng có những hạn chế nhất định. Bạn không thể trừ toàn bộ số tiền chi phí y tế đã chi trả, mà số tiền khấu trừ sẽ được tính toán dựa trên so sánh với tổng thu nhập của bạn.

Điều kiện áp dụng khấu trừ chi phí y tế ở Nhật

Tiêu chí để xác định liệu bạn có thể áp dụng khấu trừ chi phí y tế để giảm thuế hay không là tổng chi phí y tế trong một năm có vượt quá “5% thu nhập” hay không?

Khấu trừ chi phí y tế sẽ được áp dụng nếu bạn đáp ứng được hai điều kiện sau:

• Chi phí y tế này được chi trả cho bản thân người nộp thuế hoặc người phụ thuộc (vợ/chồng, con cái, người thân) cùng chung hộ khẩu.
• Chi phí y tế (bao gồm khám chữa bệnh, đi lại ,v.v.) của bản thân hoặc gia đình vượt quá 10 man yên.
• Chi phí y tế được chi trả trong khoảng thời gian từ ngày 1 tháng 1 đến ngày 31 tháng 12 của năm đó.

Các chi phí được áp dụng khấu trừ

Có lẽ đây là vấn đề khiến nhiều người băn khoăn nhất khi tính toán khấu trừ chi phí y tế tại Nhật Bản.

Khấu trừ chi phí y tế không áp dụng cho tất cả các khoản chi phí y tế mà bạn đã thanh toán. Tùy thuộc vào nội dung chi phí, một số khoản có thể bị loại trừ khỏi khấu trừ. Dưới đây là những chi phí y tế chính được áp dụng khấu trừ:

• Chi phí khám chữa bệnh: Bao gồm phí khám, điều trị, nhập viện, và các chi phí liên quan đến y tế khác.
• Chi phí thuốc và dụng cụ y tế: Thuốc theo đơn, nạng, máy trợ thính, kính mắt (nếu cần thiết cho điều trị và được sự giới thiệu từ bác sĩ).
• Chi phí nha khoa: Điều trị răng, niềng răng (nếu vì mục đích điều trị).
• Chi phí thai sản: Khám thai, sinh nở, điều trị vô sinh.

Đối với dịch vụ “khám tổng quát 人間ドック” theo nguyên tắc sẽ không được áp dụng, nhưng nếu phát hiện có bệnh nghiêm trọng và thời gian hồi phục sẽ rất dài thì vẫn được áp dụng. Trường hợp này cần có giấy xác nhận từ bác sĩ.

Tuy nhiên, bạn cần lưu ý rằng không phải tất cả các khoản chi phí y tế đều được khấu trừ. Những chi phí quá cao hoặc liên quan đến các phương pháp điều trị đặc biệt có thể không được tính.

Những chi phí không được khấu trừ thường là những khoản không liên quan đến “hành vi điều trị”. Chẳng hạn như:

• Kính mắt thông thường: Nếu bạn mua kính mắt để sử dụng hàng ngày, chi phí này không được tính vào khấu trừ vì nó không phải là một phần của quá trình điều trị.
• Chi phí làm đẹp: Các thủ thuật thẩm mỹ không liên quan đến điều trị bệnh lý.

Cách tính số tiền được giảm thông qua khấu trừ chi phí y tế ở Nhật Bản

Khi áp dụng chế độ khấu trừ chi phí y tế, số tiền được giảm trừ khỏi phần thu nhập chịu thuế của bạn sẽ được tính theo công thức sau:

Số tiền thuế được khấu trừ = Tổng chi phí y tế đã chi trả – Khoản tiền được bồi thường từ bảo hiểm – 10万円
医療費控除額 ＝(1年間の医療費の合計額)－(保険金などの補てん金額)－10万円

Giải thích công thức

※Lưu ý: Nếu tổng thu nhập của bạn dưới 200 man yên, mức khấu trừ sẽ được tính dựa trên 5% tổng thu nhập chứ không phải là 10 man yên kia. Riêng những người có tổng thu nhập từ 200 man yên trở lên, mới được áp dụng mức khấu trừ cố định sẽ là 10 man yên. Tổng thu nhập ở đây bao gồm tất cả các nguồn thu nhập của bạn, như tiền lương, tiền làm thêm Fukugyo, lãi đầu tư chứng khoán ,v.v.

• Tổng chi phí y tế đã chi trả (1年間の医療費の合計額): Đây là tổng số tiền bạn và gia đình (bao gồm vợ/chồng và con cái trong cùng một hộ khẩu) đã chi trả liên quan đến các dịch vụ y tế trong vòng một năm qua, tính từ ngày 1/1 đến hết ngày 31/12.
• Khoản tiền được bồi thường từ bảo hiểm (保険金などの補てん金額): Bao gồm các khoản tiền bạn nhận được từ bảo hiểm xã hội hoặc bảo hiểm tư nhân để bù đắp chi phí y tế. Ví dụ: Tiền trợ cấp sinh đẻ (出産育児一時金) khoảng 50 man yên, Chặn trên viện phí (高額療養費制度), Tiền bảo hiểm nhập viên, phẫu thuật từ các hợp đồng bảo hiểm y tế tư nhân (医療保険), bảo hiểm sinh mệnh (生命保険) hay bảo hiểm thể thao (スポーツ保険).

Cách tính số tiền được hoàn lại

Sau khi tính toán số tiền được giảm trừ khỏi thu nhập chịu thuế, bạn cần đối chiếu với thuế suất áp dụng để xác định số tiền thuế sẽ được hoàn lại. Tại Nhật Bản, mức thuế suất thuế thu nhập được tính theo bậc lũy tiến, dao động từ 5% đến 45%, tùy thuộc vào mức thu nhập của mỗi người. Thu nhập càng cao, thuế suất càng lớn, đồng nghĩa với việc số tiền được hoàn lại cũng sẽ tăng theo. Bạn có thể tham khảo mức thuế suất dựa trên mức lương như bảng ở dưới!

Một điểm cộng đáng chú ý nữa là sau khi áp dụng Khấu trừ chi phí y tế, thu nhập chịu thuế của bạn sẽ giảm đi đáng kể. Điều này không chỉ giúp bạn tiết kiệm thuế thu nhập mà còn mang lại lợi ích kép khi thuế cư trú (住民税) của năm tiếp theo cũng được giảm theo. Cụ thể, thuế cư trú tại Nhật Bản thường được tính cố định ở mức 10% trên thu nhập chịu thuế, vì vậy, khi thu nhập chịu thuế giảm, số tiền thuế cư trú bạn phải đóng cũng sẽ giảm tương ứng.

Ví dụ minh họa :

Gia đình anh Tèo Yamada trong năm 2024 đã chi trả 150.000 yên cho các dịch vụ liên quan đến y tế (sau khi đã trừ các khoản hỗ trợ từ bảo hiểm).

• Thu nhập chịu thuế của anh Tèo là 5.000.000 yên/năm, thuế suất áp dụng là 20%.
• Số tiền được áp dụng chế độ Khấu trừ chi phí y tế và giảm trừ khỏi thu nhập chịu thuế:
  (15 man yên – 10 man yên) = 5 man yên.
• Số tiền thuế sẽ được hoàn lại:
  5 man yên × 20% = 1 man yên.

Cách khai báo thuế để được khấu trừ chi phí y tế khi ở Nhật

Như đã đề cập ở phần đầu bài viết, để tận hưởng quyền lợi khấu trừ chi phí y tế, bạn không thể ngồi yên chờ tiền tự về túi được đâu! Bạn bắt buộc phải thực hiện thủ tục khai báo thuế, hay còn gọi là Kakutei Shinkoku (確定申告).

Kakutei Shinkoku là gì?

Xem thêm: Kakutei Shinkoku là gì? Cách khai báo thuế khi ở Nhật

Hiện nay, chính phủ Nhật bản đã đẩy mạnh số hoá các dịch vụ công và khai báo thuế cũng không ngoại lệ, mọi thứ trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Giờ đây, bạn có thể nộp tờ khai thuế online mà không cần phải xếp hàng dài tại sở thuế. Đặc biệt, nếu bạn sử dụng thẻ My Number để liên kết với hệ thống e-Tax, các khoản thanh toán y tế hợp lệ sẽ được tự động nhập vào hệ thống. Quá tiện lợi đúng không?

Tuy nhiên, hệ thống chỉ hỗ trợ nhập tự động các khoản thanh toán khi khám chữa bệnh, còn chi phí đi lại, tiền ăn uống khi nhập viện thì vẫn phải tự nhập bằng tay. Có nghĩa là, công nghệ tuy thông minh, nhưng vẫn cần đến bàn tay con người để xác nhận và hoàn thiện!

Dưới đây là hình ảnh dữ liệu của mình khi được tự động nhập vào hệ thống khai báo thuế. Ngày cả khi dù chi phí y tế của bạn dưới 100.000 yên/năm, nó vẫn được nhập vào hệ thống, nên bạn cũng có thể kiểm tra được chi phí y tế của mình trong năm vừa qua là bao nhiêu.

Xem thêm: CÁCH KHAI BÁO THUẾ ONLINE Ở NHẬT VỚI e-TAX

Nếu bạn chưa được hệ thống liên kết và nhập dư liệu khấu trừ y tế vào e-Tax, hoặc muốn nhập thêm các chi phí như tàu điện, xe bus, tập vật lý trị liệu, .v.v. Tại công đoạn “nhập khấu trừ – 控除の入力” như hình phía dưới hãy nhấn chọn vào「医療費控除」để nhập thủ công.

Ngoài ra, bạn có thể “quay ngược thời gian” và thực hiện khai thuế cho tối đa 5 năm trước. Nghĩa là, nếu trong vòng 5 năm qua bạn đã phải chi một khoản kha khá cho viện phí, thuốc men và tổng số tiền vượt 100.000 yên/năm, thì còn chờ gì nữa? Hãy khai báo ngay để được hoàn thuế nhé, ít nhiều gì thì cũng là khoản tiền hợp pháp thuộc về bạn!

Có được sử dụng kết hợp với Khấu trừ vay mua nhà không?

Nếu bạn đi làm và đang hưởng khấu trừ khoản vay mua nhà (住宅ローン控除 – Juutaku ron koujo), có thể bạn đang thắc mắc liệu có thể áp dụng khấu trừ chi phí y tế cùng lúc hay không. Câu trả lời là hoàn toàn có thể! Tuy nhiên, hai hình thức khấu trừ này có cách tính và ảnh hưởng đến thuế khác nhau, vì vậy bạn cần hiểu rõ để tối ưu lợi ích thuế của mình.

Đối với nhân viên công ty, từ năm thứ hai trở đi, khấu trừ vay mua nhà (住宅ローン控除) có thể được thực hiện thông qua điều chỉnh cuối năm (年末調整). Vậy, nếu bạn là nhân viên công ty và đang trong giai đoạn áp dụng khấu trừ vay mua nhà từ năm thứ hai trở đi (thời hạn khấu trừ tối đa là 10 hoặc 13 năm tuỳ theo loại nha), quy trình khấu trừ sẽ diễn ra như thế nào khi bạn áp dụng đồng thời cả hai khoản khấu trừ này?

Dưới đây là một ví dụ cụ thể để giải thích rõ hơn:

Ví dụ cụ thể:

Giả sử bạn có các thông tin tài chính sau:

• Tổng thu nhập sau khi trừ các khoản khấu trừ thu nhập: 500 man yên
• Số dư khoản vay nhà vào cuối năm: 2,5 sen man yên
• Chi phí y tế trong năm: 15 man yên (không có khoản hỗ trợ từ bảo hiểm)

Cách tính khấu trừ thuế:

Trước tiên, chúng ta sẽ tính khấu trừ vay mua nhà thông qua thủ tục Điều chỉnh thuế cuối năm. Với thu nhập chịu thuế là 500 man yên, số tiền thuế thu nhập chính xác mà bạn phải nộp là 572.500 yên. Tuy nhiên, sau khi áp dụng Khấu trừ Vay mua nhà (0,7% dư nợ vay, tương đương 175.000 yên), số tiền thuế cuối cùng sẽ giảm xuống còn 397.500 yên.

Tiếp theo, chúng ta sẽ tính số tiền thuế thu nhập được giảm sau khi áp dụng chế độ khấu trừ chi phí y tế khi khai báo thuế. Tổng chi phí y tế là 15 man yên, sau khi trừ đi 10 man yên cố định, số tiền được khấu trừ là 5 man yên. Vì khấu trừ chi phí y tế là một khoản khấu trừ thu nhập, nên khi khai thuế, bạn sẽ được hoàn lại 1 man yên (5 man yên × 20%, đây là mức thuế suất áp dụng cho thu nhập chịu thuế như đã giải thích ở mục trên).

Kết luận

Trên đây là tất tần tất về chế độ Khấu trừ chi phí y tế, bạn đã nắm rõ cách “biến” chi phí thành một khoản hoàn thuế hợp pháp rồi chứ? Nhật Bản có thể đắt đỏ và nhiều khoản tiền phải đóng, nhưng nếu biết cách tận dụng các chính sách thuế, bạn sẽ thấy cảm thấy hạnh phúc và thoải mái hơn khi sinh sống tại đất nước này.

Tóm lại, nếu bạn đã chi trả một khoản đáng kể cho chi phí y tế trong năm, việc tận dụng chế độ khấu trừ thuế không chỉ giúp giảm bớt gánh nặng tài chính mà còn đảm bảo bạn không bỏ lỡ quyền lợi chính đáng của mình. Việc khai báo thuế có thể đòi hỏi một chút thời gian và chuẩn bị giấy tờ, nhưng với hệ thống e-Tax và các công cụ hỗ trợ hiện nay, quá trình này đã trở nên thuận tiện hơn bao giờ hết.

Một chút nỗ lực hôm nay có thể giúp bạn tiết kiệm một khoản đáng kể trong tương lai đấy! Chúc bạn khai thuế thành công và biết đâu, khoản hoàn thuế này lại đủ để bạn tự thưởng một bữa sushi hảo hạng hay một chuyến du lịch ngắn ngày.

Nếu thấy bài viết có ích, hãy chia sẻ cho mọi người xung quanh cùng biết nhé!