Theo công bố ước tính dân số do Bộ Nội vụ và Truyền thông công bố vào ngày 12 tháng 4. Tổng dân số Nhật Bản, bao gồm cả người nước ngoài tính đến tháng 10 năm 2022 là 124.946.789 người, giảm 0,44% (555.501 người) so với thời điểm năm 2021. Đánh dấu năm thứ 12 liên tiếp, tình trạng giảm dân số xảy ra tại Nhật Bản.
Xét theo quốc tịch, người Nhật với khoảng 122 triệu người, giảm 0,61% so với năm 2021. Mặt khác, người nước ngoài tại Nhật Bản tăng 7,16% lên 2.916.000 người trong năm 2022. Một phần do chính phủ Nhật Bản đã nới lỏng các biện pháp biên giới mà trước đó họ đã áp đặt để đối phó với dịch COVID-19.
Dân số Nhật Bản thay đổi như thế nào?
Dân số Nhật Bản đã trải qua nhiều lần thay đổi đáng kể trong lịch sử. Nhật Bản đã tiến hành cuộc điều tra dân số lần đầu tiên vào năm 1920 và tổng dân số tính đến thời điểm ngày 1/10/1920 là 55.963.000 người.
Sau đó, dân số tại đất nước này đã tăng lên nhanh chóng, cho đến năm 1937 (năm đầu tiên của cuộc chiến tranh Thái Bình Dương) tổng dân số Nhật Bản là 70.630.000 người. Mặc dù, Nhật Bản đã bị ảnh hưởng bởi cuộc chiến tranh Thái Bình Dương (1937-1945) và vụ ném bom nguyên tử xuống Hiroshima và Nagasaki (tháng 8/1945). Tuy nhiên, đà tăng dân số vẫn tiếp diễn trong giai đoạn này, đến năm 1946 tổng dân số đã tăng lên 75.750.000 người.
Xem thêm: Học được gì từ thập kỷ mất mát của Nhật Bản
Ngoài ra, vào năm 1945 sau khi Nhật Bản bại trận trong Chiến tranh Thế giới thứ 2 và một lượng lớn cựu chiến binh quay lại cuộc sống đời thường, họ đã kết hôn và sinh con. Hệ quả là đã xảy ra hiện tượng bùng nổ dân số “Baby Boomer, tiếng Nhật gọi là Dankai no Seidai (団塊の世代)” trong giai đoạn từ năm 1947 đến năm 1949. Chỉ trong vòng khoảng 2 năm đã có hơn 2,6 triệu lượt trẻ em được sinh ra mỗi năm và đến năm 1950 tổng dân số Nhật Bản đã tăng lên 83.200.000 người.
Đến năm 1967, tổng dân số Nhật Bản đã lần đầu tiên vượt 100 triệu người và đạt đỉnh 128.083.960 người vào năm 2008. Tuy nhiên, từ sau năm 2010, dân số của đất nước này đã bắt đầu giảm đi do nhiều yếu tố, bao gồm tỷ lệ sinh con thấp, già hoá dân số và hạn chế nhập cư.
Dân số trong độ tuổi lao động giảm, người già tăng
Dân số trong độ tuổi lao động, từ 15 đến 64 tuổi, giảm 296.000 người xuống còn 74,208 triệu người. Tính đến tháng 10 năm 2022, tầng lớp lao động chiếm 59,39% tổng dân số, gần bằng mức thấp nhất từ trước đến nay. Đây là nhóm dân số có khả năng tham gia vào lực lượng lao động và đóng góp vào sản xuất và phát triển kinh tế của đất nước.
Ngoài ra, nhóm dân số trẻ em dưới 15 tuổi cũng tiếp tục giảm xuống mức thấp nhất từ trước đến nay, chiếm 11,6% so với tổng dân số nước này.
Mặt khác, nhóm người cao tuổi (từ 65 tuổi trở lên) vẫn tiếp tục tục tăng kể từ năm 1950 (khi đó chỉ chiếm khoảng 5%) và ghi nhận mức cao kỷ lục với 36.236.000 người, chiếm 29% tổng dân số. Trong đó, tỷ lệ người già từ 75 tuổi trở lên cũng tăng kỷ lục, chiếm 15,5% tổng dân số.
Khi so sánh cơ cấu dân số theo độ tuổi với các quốc gia khác, có dân số từ 40 triệu người trở lên thì tỷ lệ dân số dưới 15 tuổi của Nhật Bản xếp vị trí thấp nhất, trong khi tỷ lệ dân số người già 65 tuổi trở lên lại là cao nhất. Đây là một sự khác biệt rõ rệt giữa dân số Nhật Bản và nước ngoài.
Dự kiến, dân số trong độ tuổi lao động và trẻ em của Nhật Bản sẽ tiếp tục giảm trong tương lai do xu hướng giảm sinh con và gia tăng người cao tuổi. Điều này có thể đối mặt với thách thức về nguồn nhân lực và có nguy cơ kìm hãm sự phát triển kinh tế của Nhật Bản trong tương lai.
Dân số ở Okinawa giảm lần đầu tiên sau 50 năm
Xét theo khu vực, ngoại trừ Tokyo tăng 0,2% thì 46 tỉnh thành còn lại đều giảm dân số trong năm 2022. Tính đến ngày 1 tháng 10 năm 2022, Tokyo là thành phố có dân số đông nhất Nhật Bản với 14.038.000 người, tiếp theo là Kanagawa (9.232.000 người), Osaka (8.782.000 người), Aichi 7.495.000 người) và tỉnh Saitama (7.337.000 người).
Tại Okinawa, dân số của tỉnh này đã giảm 145 người, xuống còn 1.468.318 người. Đây là lần giảm dân số đầu tiên ở Okinawa sau 50 năm, kể từ ngày quần đảo này được trao trả lại cho Nhật Bản vào năm 1972.
Nhìn vào tốc độ giảm dân số, Akita là tỉnh có tốc độ giảm dân số lớn nhất với 1,59%, tiếp theo là tỉnh Aomori giảm 1,39% và tỉnh Iwate giảm 1,32%. Đặc điểm của các tỉnh này là mức lương trung bình rất thấp, vì vậy những người trẻ tuổi thường có xu hướng chuyển đến các thành phố lớn để sinh sống.
Data: https://www.stat.go.jp/data/jinsui/2022np/index.html
